در ارتعاشات گیربکس‌ها عوامل متعددی دخیل هستند که از آن جمله می‌توان به نحوه طراحی، ابعادگیربکس، کاربرد متفاوت و کیفیت ساخت اشاره نمود. مقبولیت ارتعاشات یک گیربکس می‌تواند توسط یک معیار برای کل گیربکس و یا معیارهای جداگانه برای هر شافت و محل اندازه‌گیری بر روی پوسته تایید گردد.
بررسی ارتعاشات گیربکس با استاندارد ISO 8579-2
اولین گام در تعیین ارتعاش مناسب برای یک گیربکس صنعتی، مشخص نمودن دسته‌بندی کاربرد آن است. در جدول (1‑1 ) برای کاربردهای مختلف، دسته‌بندی ارتعاشی آورده شده است. طبق این جدول برای هر نوع کاربردی، دسته‌بندی خاصی از ارتعاشات قابل قبول است.
جدول ( 1‑1 ) دسته بندی ارتعاشی کاربردی گیربکس
| Typical applications | Rating |
| کاربردهای معمولی | A |
| کاربردها یا سرعت زیاد (سرعت بیشتر از 3600 دوربردقیقه) | B |
| کاربردهای صنعتی و نظامی | C |
| کاربردها با دقت بالا (مثل ماشین‌های cnc) | D |
بعد از آنکه با استفاده از جدول( 1‑1 ) نوع کاربرد گیربکس، دسته‌بندی ارتعاشی قابل قبول برای گیربکس مشخص گردید، به کمک شکل (1-1) درجه‌بندی و یا دسته‌بندی دیگری برای ارتعاشات (بر حسب سرعت و جابهجایی) تعیین می‌گردد. دسته‌بندی ارتعاشی بر حسب جابهجایی را DR و دسته‌بندی ارتعاشی بر حسب سرعت را VR می‌نامند. لذا با استفاده از شکل (1-1) DR و VR قابل قبول ارتعاشات بر اساس توان گیربکس و نوع کاربرد تعیین می‌گردد. برای کاربردهای دقیق و حساس باید سطوح ارتعاشی را پایین آورد.
پس از آنکه درجه ارتعاشی قابل قبول (هم از نظر سرعت و جابهجایی ) تعیین گردید، با استفاده از شکل‌های ( 1‑2 ) و (3-1) مشخصات عددی ارتعاشات در برابر فرکانس برای‌دسته‌بندی‌های مختلف ارتعاشی مشخص می‌گردد.
نکات کلی تست ارتعاشات
1- ارتعاشات شافت باید در سه جهت متعامد اندازه‌گیری شود که یکی از آنها موازی با محور شافت باشد. تنها یک مبدل محوری برای هر شافت کافیست.
2- ارتعاشات پوسته باید بر روی قسمت‌های صلب پوسته مانند بلوک یاتاقان اندازه‌گیری‌شود. اندازه‌گیری‌ها نباید بر روی قسمت‌هایی صورت پذیرد که حمایتی از یاتاقان‌ها نمی‌کنند. چرا که به هیچ عنوان نشان دهنده وضعیت گیربکس نیستند.
3- اندازه‌گیری‌ها باید در سه جهت متعامد صورت پذیرد به گونه‌ای که دوتا از آنها در صفحه‌ای باشند که عمود بر محور چرخان دنده‌ها است و ترجیحا افقی و عمودی باشند.
4- در اندازه‌گیری ارتعاشات شافت، محل استقرار سنسور نباید در محل جای‌خار، هزارخاری و یا دیگر نقاط غیر یکنواخت شافت باشد.
5- تجهیزات سیستم انتقال قدرت باید با استفاده از کوپلینگ و اتصالات نهایی به یکدیگر متصل شوند و چنانچه این امکان میسر نیست، باید از پولی یا کوپلینگ‌هایی استفاده گردد که جرم و مرکز ثقل مشابهی با قطعات نهایی داشته باشند.
6- برخی از پوسته‌های‌گیربکس در حالت بسته بودن درب آن، از بیرون قابل مشاهده و تشخیص نبوده و داخلی هستند. چنانچه پوسته یاتاقانی غیر‌قابل‌دسترسی است، نزدیک‌ترین محل ممکن باید برای اندازه‌گیری انتخاب گردد. برای دیگر پوسته‌های یاتاقان که قابلیت دسترسی دارند، اندازه‌گیری‌ها باید در محل خودشان صورت پذیرد.
7- مجموعه گیربکس باید در وضعیتی تست‌گردد که تا حد ممکن اثرات مجموعه سیستم انتقال قدرت حذف‌گردد و تنها ارتعاشات گیربکس اندازه‌گیری‌شود. بدین‌صورت که تا حد امکان ارتعاشات موتور و کوپلینگ‌ها و سیستم مصرف‌کننده حذف شود.
8- دنده‌ها از نظر سرعت باید در شرایطی تست گردند که برای آن سرعت طراحی شده‌اند. چنانچه گیربکس دور متغیر است باید در سرعت میانگین بازه کاری خود تست شوند.
9- گیربکس باید بدون بارگذاری و یا بارگذاری کم شروع به کار کند تا به عملکرد با ثبات برسد و سپس اقدام به ثبت اطلاعات شود.
10- گیربکس باید تحت سیستم روان‌کاری تعریف شدهی خود عمل‌کند و ویسکوزیته روان‌کارش با توجه به ویسکوزیته‌کاری آن انتخاب گردد.
11- اندازه‌گیری ارتعاشات باید در بازه‌ای از دما صورت پذیرد که گیربکس برای آن بازه دمایی طراحی شده است.
12- سازه‌ی حمایت کننده گیربکس (شاسی) باید به طرز مناسبی نشانگر فنداسیون دائمی گیربکس باشد.
گزارش تست
چنانچه شرایط کاری به هنگام تست گیربکس و شرایط کاری در محل بهره‌برداری تفاوت چشم‌گیری دارد، باید در گزارش نتایج ارتعاشات مد‌نظر قرار گرفته و ارائه شود. همچنین گزارش تست باید شامل موارد زیر باشد:
1- مشخصات گیربکس و سازنده آن
2- اطلاعات شرایط عملکرد، وضعیت کارکرد گیربکس شامل مونتاژ و مشخصات کوپلینگ
3- نقشه دو‌بعدی دارای ابعاد چیدمان مجموعه گیربکس، محل، محور و اطلاعات از نقاط اندازه‌گیری
4- لیست تجهیزات اندازه‌گیری با ذکر نوع تجهیز و سازنده آن
مبدل محوری: وسیله‌ای که جابهجایی، سرعت یا شتاب ارتعاشات را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌نماید.
بدون نظر