Backlash لقی بین اعضای درگیر است، همچنین به صورت حرکت از دست رفته بخاطر لقی هنگامی که جهت حرکت برعکس می‌شود ، تعریف می‌کنند. برای مثال در چرخدندهها این مقدار برابر با لقی بین دندانه‌های درگیر چرخدندهها است.
Backlash، فاصله‌ای بین دندانه‌های چرخدنده جفت شده، در کاهنده‌های سرعت تعبیه شده است تا به چرخدندهها اجازه دهد فضایی را برای لایه‌ای از روغن روان‌کننده بین دندان‌ها فراهم کند. این کار از گرم شدن بیش از حد و آسیب دندان جلوگیری می‌کند.
مقدار کم backlash مطلوب است تا فضای لازم برای روان کار و انبساط اجزا در ارتباط با افزایش دما را فراهم اورد. هرگونه خطای ماشین‌کاری و ساخت که شرایط بهینه را در سیستم برهم می‌زند باعث می‌شود متناسب با کلیه‌ی خطاها مقدار backlash افزایش یابد. بنابراین هر چه مقدار backlash کمتر باشد می‌بایست دقت ساخت و ماشین‌کاری بالاتر باشد و در نتیجه هزینه‌ها بالاتر می‌رود.
خرابی هر دو چرخدنده، خطا در پروفیل، گام، ضخامت دندانه و فاصله‌ی مرکز تا مرکز همه از جمله مواردی هستند که باید در تعیین مقدار مناسب backlash در نظر گرفته شوند. از طرف دیگر مقدار backlash بیش از حد زیاد مناسب نیست به خصوص اگر سیستم مکررا معکوس می‌شود و هرزگاهی بارهای متجاوز از حد مجاز وجود دارند. در حالت کلی مقدار backlash نباید زیاد باشد بلکه می‌بایست مناسب باشد، همچنین لازم نیست مقدار ان کم باشد تا از افزایش هزینه‌های ماشین‌کاری و ساخت جلوگیری شود.
انواع مختلفی از بکلش وجود دارد :
– خلاصی دایره‌ای jt
– خلاصی نرمال jn
– خلاصی مرکزی jr
– خلاصی زاویه‌ای jϴ
انواع بکلش در چرخدندهها
بکلش جانبی (Circumferential): طول کمان روی دایره گام است. این طول فاصله بین چرخدنده در حال دوران است تا سطح جانبی دندانه (Meshed Flank)، درحالی که دیگر چرخدنده درگیر ثابت نگه داشته شده است.
بکلش نرمال (Normal): کمترین فاصله بین سطح جانبی (Flank) دندانه‌های درگیر دو چرخدنده، زمانی که سطوح دندانه‌ها در تماس هستند.
بکلش شعاعی (Radial): انقباض یا جابجایی در فاصله معین مرکز محورهاست وقتی سطوح جانبی (Flank) دنده‌های دو چرخدنده درگیر با یکدیگر در تماس هستند.
بکلش زاویه‌ای (Angular): بیش‌ترین زاویه‌ای که اجازه حرکت به یک چرخدنده را می‌دهد، در حالتی که چرخدنده دیگر ثابت نگه داشته شود.
بکلش محوری (Axial): انقباض یا جابجایی در فاصله معین مرکز محورهاست، وقتی سطوح جانبی دنده‌های یک جفت چرخدنده مورب (Bevel) با یکدیگر در تماس هستند. مانند دیفرانسیل خودرو
تنظیم مناسب مقدار خلاصی
– دندانه‌ها به آرامی کار کند
– دنده‌ها جام نکند
– تماس در هر دو طرف دندانه‌ها برقرار نشود و تنها یک طرف دندانه درگیر باشد
– خلاصی ترکیبی از کاهش ضخامت دندانه‌ها و فاصله مرکزی بین دو چرخدنده می‌باشد
خلاصی خیلی کم
– ایجاد بار اضافی
– ایجاد گرمای اضافی
– گیریپاژ کردن دنده
– سرو صدای زیاد هنگام درگیری
خلاصی خیلی زیاد
– انتقال یکنواخت انجام نمی‌گیرد
– ایجاد بار های ضربه‌ای
– ایجاد سرو صدا
در شکل زیر بکلش جانبی، نرمال ، محوری و شعاعی روی دو چرخدنده درگیر نشان داده شده است
بدون نظر