در چرخ‌دنده‌ها لازم است تا توزیع بار در سطح پهنای دندانه به صورت هموار و یکنواخت باشد . اگر توزیع بار در قسمت کمی از سطح دندانه باشد، باعث افزایش تنش هرتز وارده بر دندانه می‌شود و در پاره‌ای از موارد باعث پیچش چرخدنده می‌شود. لذا الگوی تماس مناسب در چرخ‌دنده‌های یک جعبه‌دنده معیاری برای ساخت و نصب مناسب چرخ‌دنده‌های یک جعبه‌دنده است.
الگوی تماسی نامناسب علاوه بر اینکه تنش وارده بر دندانه‌ها را افزایش می‌دهد، همچنین باعث افزایش سر و صدا و لرزش در جعبه‌دنده می‌شود. تمامی اجزای یک جعبه دنده به نحوی بر روی توزیع بار و الگوی تماسی چرخ‌دنده‌ها تاثیر گذار هستند و به همین دلیل برای تحلیل الگوهای تماسی بهتر است تحت تاثیر تک تک اجزا مورد بررسی قرار گیرد.
کنترل الگوی تماسی
- دندانه‌های چرخدنده می‌بایستی در سرتاسر پهنای سطح دندانه بار یکنواخت و همواری داشته باشند تا میزان تنش وارده بر دندانه‌ها به حداقل ممکن برسد
- هم‌محوری دندانه‌ها توسط دقت گردش چرخدنده و پینیون، هوزینگ و مونتاژ بیرینگ‌ها کنترل می‌شود
- تاب‌دار بودن هوزینگ بخاطر حمل و نقل و یا به دلیل ضعف شرایط اولیه، نصب نادرست اجزا دوار (پینیون-چرخدنده) یا بیرینگ‌ها و یا دقت ساخت کم قطعات با عث ایجاد کنترل تماس ضعیف می‌گردد
چه زمانی الگوی تماسی کنترل می‌شود؟
- در تمامی تعمیرات بعد از نصب هوزینگ جدید، بیرینگ و چرخدنده جدید
- در تمامی دمونتاژهای چرخدنده از روی شافت و مونتاژ مجدد
- هر زمانی که مشکوک به مشکلی مربوط به هم‌محوری باشیم
- برنامه نگهداری و تعمیرات سالیانه
روش‌های کنترل تماس دندانه
1 بلوچک نرم
روش بلو چک نرم معمولاً اول انجام می‌شود و چون جعبه‌دنده حرکتی ندارد، این چک اصولاً تماس درستی به ما نشان نمی‌دهد بلکه فقط نشانۀ خوبی است از اینکه تماس چگونه خواهد بود. اگر این تست تماس ناکافی را نشان دهد، تازمانی که تماس صحیح حاصل شود پرسنل تعمیرات ممکن است تصمیم بر عدم استارت جعبه‌دنده بگیرد.
تست بلو چک نرم معمولاً بر روی سه یا چهار دندانهۀ پنیون در دو مکان به فاصلۀ 180 درجه دور از هم انجام می‌شود.
دندانه‌ها را بطور کامل با حلاّل شسته و با برس لایۀ بسیار نازکی از ماده آبی روی سطح دندانه بزنید.
اکنون مواد بلو چک منتقل شده از پنیون به چرخدنده مقابل را مشاهده نمایید، آنچه دیده می‌شود همان الگوی تماس می‌باشد.
می‌توان با تکه‌ای نوار چسب الگوی آبی رنگ را از روی دنده برداشته و برای تعمیرات آتی آنرا ضبط نمود. بعد از تست بلو چک، تکه‌ای نوار روی دامنه دندانه قرار داده و محکم روی دندانه فشار دهید، نوار را برداشته و آنرا روی یک صفحۀ تمیز و سفید قرار دهید. و آنرا با محلی که چک انجام شده برچسب (لیبل) کنید.
تست بلو چک باید در سه محل اطراف دنده حدود 120 درجه دور از هم صورت گیرد.
2 بلوچک سخت
محلی که قرار است بلو چک سخت بکار رود را کاملاً تمیز کرده تا دندانه‌ها عاری از هرگونه روغن باشند.
ماده بلو چک را در 4 مکان به پهنای 3 تا 4 دندانه روی دندانه چرخدنده و در دو مکان روی پنیون زده می‌شود. جعبه‌دنده را ( معمولاً با سرعت کامل) به حرکت در آورده می‌شود. شرایط حرکتی را می‌توان از بار صفر تا بار کامل تغییر داد. بهترین روش این است که جعبه‌دنده با بار خیلی سبک (تا 20%) برای 2 ساعت یا بیشتر کار کند و سپس خاموش و تماس کنترل گردد. ولی با بارهای بیشتر پس از طی زمان کمتری تماس کنترل می‌گردد. ترفند اصلی این است که جعبه‌دنده آنقدر به اندازه‌کافی بچرخد که تا نواحی با تنش تماسی بالاتر با ماده آبی پوشانده شود.
ثبت نتایج
الگوهای تماس معمولاً به صورت طرح‌ها، عکس‌ها، ضبط های ویدئویی یا با پوشاندن الگو با نوار چسب شفاف ثبت می‌شوند که سپس با ترکیب الگوی تماس چسبیده جدا می‌شود، سپس روی کارت سفید با کیفیت خوب نصب می‌شود.
تفسیر الگوهای ایجاد شده
الگوهای تماس می‌توانند نشانه‌ای از میزان عدم دقت در تراز از جمله ناهماهنگی و موج دار بودن، عدم سنگ زنی درست چرخ‌دنده‌ها و همچنین عدم درگیری مطلوب جفت چرخدنده را نشان دهند.
باید تاکید کرد که هر نتیجه‌گیری ذهنی، فقط تقریبی است و به تخصص پرسنل بستگی دارد.
بدون نظر