نگهداری و بازرسی دوره‌ای و کامل برای به‌دست آوردن عملکرد کامل از یاتاقان‌ها و افزایش عمر مفید آنها ضروری است. علاوه بر این، پیشگیری از حوادث و زمان خرابی با تشخیص زودهنگام خرابی‌ها از طریق تعمیر و نگهداری و بازرسی به افزایش بهره‌وری و سودآوری کمک زیادی می‌کند.
برای آشنایی با ساخت یاتاقان مقاله ” آماده‌سازی و مراحل مونتاژ یاتاقان‌ها ” را مطالعه کنید.
تمیزی
قبل از دمونتاژ یاتاقان برای بازرسی، وضعیت فیزیکی یاتاقان (از جمله با گرفتن عکس) را ثبت کنید.
تمیز‌کردن باید پس از بررسی میزان باقی‌مانده روان‌کننده و جمع‌آوری روان‌کننده به عنوان نمونه برای بررسی انجام شود. یاتاقان کثیف باید با استفاده از دو فرآیند تمیز‌کردن، مانند تمیز‌کردن خشن و تمیز کردن نهایی، تمیز شود. توصیه می‌شود در کف ظروف تمیز‌کننده، توری نصب شود.
در تمیز‌کردن خشن، از برس برای پاک کردن چربی و کثیفی استفاده‌کنید. یاتاقان‌ها باید با دقت تمیز شوند. توجه داشته باشید که اگر یاتاقان‌ها در روغن تمیز‌کننده چرخانده شوند، سطوح راهرو ممکن است توسط مواد‌خارجی آسیب ببینند.
در حین تمیز‌کردن نهایی، یاتاقان‌ها را با چرخش آهسته در روغن تمیز‌کننده به دقت تمیز‌کنید.
به طور‌کلی، روغن سبک بدون آب یا نفت سفید خنثی برای تمیز‌کردن یاتاقان‌ها استفاده می‌شود، همچنین در صورت لزوم می‌توان از محلول قلیایی گرم نیز استفاده‌کرد. در هر‌صورت، تمیز نگه‌داشتن روغن با فیلتر‌کردن آن قبل از تمیز‌کردن ضروری است.
روغن ضد‌زنگ یا گریس ضد‌زنگ را بلافاصله پس از تمیز‌کردن یاتاقان‌ها بمالید.
بازرسی و تجزیه و تحلیل
قبل از اینکه مشخص شود که یاتاقان‌های دمونتاژ شده دوباره مورد استفاده قرار خواهند‌گرفت، دقت ابعاد و عملکرد آنها، فاصله داخلی، سطوح اتصال، مسیرهای تداخل، سطوح تماس غلتشی، قفسه‌ها و مهر و موم‌ها باید به‌دقت بررسی شود تا اطمینان حاصل‌شود که هیچ گونه عیبی وجود ندارد.
برای افراد ماهری که دانش کافی در مورد یاتاقان‌ها دارند، مطلوب است که در مورد استفاده مجدد از یاتاقان‌ها تصمیم بگیرند.
معیارهای استفاده مجدد با توجه به عملکرد و اهمیت ماشین‌آلات و فرکانس بازرسی متفاوت است.
روش‌های تجزیه و تحلیل خرابی یاتاقان
برای افزایش بهره‌وری و سودآوری و همچنین برای پیشگیری از حوادث، مهم است که ناهنجاری‌ها در یاتاقان‌ها در حین کار شناسایی شوند.
روش‌های تشخیص نماینده در ادامه توضیح داده‌شده‌است.
بررسی سر‌وصدا
از آنجایی‌که تشخیص ناهنجاری‌ها در یاتاقان‌ها از صدا‌ها نیاز به تجربه کافی دارد، باید آموزش کافی به بازرسان داده‌شود. با توجه به این موضوع توصیه می‌شود برای کسب این تجربه افراد خاصی را به این کار اختصاص دهند. چسباندن سمعک یا سنسورهای شنوایی بر روی پوسته‌ها برای تشخیص صدای یاتاقان موثر است.
بررسی دمای کاری
از آنجایی‌که این روش از تغییر دمای عملیاتی استفاده می‌کند، کاربرد آن به عملیات نسبتاً پایدار محدود می‌شود. برای تشخیص، دمای عملیاتی باید به طور مداوم ثبت شود.
در صورت بروز ناهنجاری در یاتاقان‌ها، دمای‌عملیاتی نه تنها افزایش می‌یابد، بلکه به طور نامنظم تغییر می‌کند. توصیه می‌شود این روش همراه با بررسی سر‌وصدا مورد استفاده قرار‌گیرد.
بررسی روان‌کننده
از آنجایی‌که این روش از تغییر دمای عملیاتی استفاده می‌کند، کاربرد آن به عملیات نسبتاً پایدار محدود می‌شود. برای تشخیص، دمای‌عملیاتی باید به طور مداوم ثبت شود. در صورت بروز ناهنجاری در یاتاقان‌ها، دمای عملیاتی نه تنها افزایش می‌یابد، بلکه به طور نامنظم تغییر می‌کند. توصیه می‌شود این روش همراه با بررسی سر‌وصدا مورد استفاده قرار‌گیرد.
تلورانس ابعادی نصب یاتاقان‌ها
جدول (2) و جدول (3) تلرانس ابعادی استاندارد به ترتیب برای یاتاقان شعاعی و یاتاقان‌های کف‌گرد را نشان می‌دهد که در انتخاب مقدار تلرانس ابعادی تا چه حد عوامل تأثیرگذار انفرادی باید در نظر گرفته شوند.
دقت
درجه تلرانسی که باید مشخص‌شود عمدتاً به الزامات ایجاد‌شده در مورد دقت و روان بودن بستگی دارد. تلورانس‌های نزدیک‌تر روی یاتاقان‌های غلتشی فقط در صورتی اعمال می‌شود که نشیمنگاه یاتاقان با دقت مربوطه ماشین‌کاری شوند.
تلورانس شافت معمولاً باید به درجه شش که در Din 7160 مشخص شده‌است اختصاص داده‌شود.
درجه (grade) پایین‌تر باید برای شرایط سخت گیرانه‌تر استفاده شود. شکل‌های(10-3)و(11-3) این تلرانس‌ها را نشان می‌دهند.
بدون نظر