مقدمه

در این مقاله به بازرسی فنی، نگهداری و تعمییرات گیربکس‌های صنعتی می‌پردازیم و با نکاتی قبل، هنگام و بعد از نصب آشنا می‌شویم.

در هر مرحله از نصب و راه اندازی گیربکس های صنعتی باید به نکات خاصی توجه کرد که در ادامه به آنها می‌پردازیم

نکات لازم قبل از نصب و راه اندازی

1- آماده کردن بستر و فونداسیون مناسب جهت نصب

2- تراز نمودن گیربکس بر روی فونداسیون

3- هم محور کردن گیربکس با شافت الکترو موتور

4- مطالعه اطلاعات فنی سازنده گیربکس جهت انتخاب و میزان روانکار مناسب

5- اطمینان از چرخش گیربکس در حالت بدون اتصال به الکترو موتور

6- نصب الکترو موتور و بررسی آمپر و ولتاژ قبل از کوپل شدن به گیربکس

7- اندازگیری جریان و ولتاژ بعد از نصب الکترو موتور و در حالت بی باری (قبل از نصب به مصرف کننده)

نکات بعد از راه اندازی

1- بررسی نویز و ارتعاشات گیربکس و الکترو موتوردر بازه استاندارد

2- بررسی نشتی گیربکس از موقعیتهای کاسه نمد دریچه ها و درپوش ها بازدید و تخلیه

3- بررسی دمای کاری گیربکس

4- برسی آمپر و ولتاژ در محدوده مجاز

5- در صورت استفاده از سیستم CM گرفتن گراف استاندارد

5- اطمینان از وجود سوپاپ هوا در محل مورد انتظار

نگهداری گیربکس های صنعتی

برای نگهداری و تعمیر گیربکس‌ صنعتی نکات و بازدیدهایی را باید به صورت دوره ای در غالب چک لیست هایی تهیه کرده و با برنامه‌ریزی مناسب انجام داده و ثبت نمود

1. 1- روزانه
2. 2- ماهانه
3. 3- سالانه
4. 4- اورحال کامل

1- روزانه

1- بررسی نشتی گیربکس از موقعیت کاسه نمدها و در پوش ها و دریچه های بازدید

2- بررسی دمای کارکرد گیربکس (حداکثربین 50 تا 80) بسته به دمای محیط

3- بررسی نویز گیربکس با حواس 5 گانه

4- بررسی ارتعاشات با حواس 5 گانه

2- ماهانه

1- اندازه گیری نویز گیربکس بین 75 تا 80 دسی بل

2- اندازه گیری دمای کارکرد گیربکس با ترمومتر (حداکثربین 50 تا 80) بسته به دمای محیط

3- اندازه گیری ارتعاشات ANSI/AGMA 6025-D98 و گرفتن گراف

4- اندازه گیری آمپر و ولتاژ

5- چک نمودن کشش تسمه

6- بررسی کوپلینک

7- بررسی سطح واسکازین

8- آنالیز روغن

9- اندازه گیری میزان آمپر گیربکس در حال بی باری و تحت بار

3- سالانه

1- اندازه گیری نویز گیربکس بین 75 تا 80 دسی بل

2- اندازه گیری دمای کارکرد گیربکس با ترمومتر (حداکثربین 50 تا 80) بسته به دمای محیط

3- اندازه گیری ارتعاشات ANSI/AGMA 6025-D98

4- اندازه گیری آمپر و ولتاژ در حالت بی باری و تحت بار

5- تعویض تسمه یا بررسی چرخ زنجیر

6- تعویض ضربه گیر کوپلینک و برسی خوردگی چنگک های آن در صورت نیاز بالانس دینامیکی

7- تعویض واسکازین و شستشوی کامل گیربکس

8- آچارکشی کامل پیچ های فونداسیون

9- چک نمودن هم محوری و ترازگیربکس

10- تعویض فیلتر روغن در صورت داشتن

4- اورحال

بسته به ساعت کارکرد گیربکس زمان آن توسط سازنده پیشنهاد میگردد که موارد ذیل باید چک و تعویض شود

1- تعویض کامل بیرینگها

2- تعویض کامل کاسه نمدها و اورینگها

3- چک کردن تمام چرخدنده ها و شافت ها از لحاظ ترک ، لنگی ، خردگی و سایش در صورت نیاز تست PT

4- در صورت جوشی بودن قطعه از گیربکس (پوسته) باید تست PT شود

5- تست رنگ

6- گرفتن گراف مجدد

تعمیرات گیربکس

بر اساس بارهای اضافی یا شکهای لحظه ای ممکن است که یکی از اجزا داخل گیربکس آسیب دیده و بدون پیش بینی قبلی نیاز به تعمیرات داشته باشد در این صورت باید یا از قطعات یدکی موجود در انبار استفاده کرد و یا در صورت موجود نبودن اقدام به ساخت نمود که در صورت ساخت قطعات ممکن است موارد ذیل به وجود آید

 

اشتباهات رایج تعمیر گیربکس

1- کیفیت  طراحی و ساخت نامناسب قطعه جدید در گیربکس

2- کلاس دقت گیربکس

3- عدم توجه به سرویس فاکتور گیربکس

4- تعویض یک دنده گیربکس

5- تعمیرات غیر اقتصادی گیربکس

6- اشتباهات اپراتوری در تعمیر گیربکس

7- تعمیرات روی پوسته معیوب

8- عدم شناسایی  و رفع عامل اصلی خرابی گیربکس

کیفیت  طراحی و ساخت نامناسب قطعه جدید در گیربکس

طبق تحقیقات انجام شده 48% تعمیرات ناموفق به دلیل عدم ساخت با کیفیت مناسب قطعه جدید و یا طراحی نامناسب صورت گرفته است

خرید دنده از شرکتی غیر از سازنده اصلی که کیفیت ساخت و کلاس دقت آن به مراتب پایین تر از دنده اولیه بوده و بعد از تعویض دنده مجددا همان دنده یا حتی مابقی دنده ها هم دچار شکست شده اند.

به دلیل مهندسی معکوس اشتباه، دنده ساخته شده از نظر هندسی و یا متالورژی، مناسب نبوده و پس از مونتاژ، مجددا دچار شکست شده است.

کلاس دقت گیربکس فعلی طبق استانداردهای بین المللی

کلاس دقت گیربکس

نظر استاندارد DIN آلمان در 12 کلاس دقت طبقه بندی می گردند و بالاترین کیفیت کلاس 1 میباشد و پایین ترین کیفیت کلاس 12 میباشد.

کلاس دقت های بین 1 الی 8 باید پرداخت نهایی گردند و بهترین نوع پرداخت نهایی برای دنده هایی که حدود 60 راکول سخت کاری شده اند سنگ زنی منحنی اینولوت است. لذا ماشین آلات سنگ زنی میتوانند کلاس دقت هایی بین 1 الی 8 تولید نمایند که بسته به کلاس دقت قیمت آنها نیز بسیار متفاوت است.

کاهش کلاس دقت باعث افزایش نیروهای دینامیکی شده و عمر آن را کاهش می دهد. لذا در جایگزینی دنده‌ها باید این موضوع نیز مد نظر قرار گیرد و طی محاسبه مشخص شود تا چه حد کاهش کلاس دقت می‌تواند مانع از بروز آسیب‌های جدی به گیربکس‌های صنعتی گردد.

عدم توجه به سرویس فاکتور گیربکس

• حدود 25% تعمیر گیربکس‌هایی که در نهایت موفق نمی‌باشد به دلیل پایین بودن سرویس فاکتور گیربکس است
• یعنی گیربکس اصلی که خریداری و نصب گردیده است برای کاربرد مورد نظر از ابتدا ضعیف انتخاب شده است اگرچه سازنده آن یک شرکت درجه یک بوده است.
• نکته قابل تأمل در خصوص سرویس فاکتور گیربکس این است که برخی به اشتباه تصور میکنند که افزایش یا کاهش مثلا 30% سرویس فاکتور گیربکس به همین میزان در عمر آن تأثیر گذار است و حال آنکه اینطور نیست و سرویس فاکتور گیربکس رابطه تصاعدی با عمر قطعات دارد. مثلا طبق استاندارد AGMA افزایش 30%سرویس فاکتور گیربکس باعث افزایش عمر دنده ها نسبت به نیروهای دینامیکی به اندازه 10 برابر و افزایش  240% عمر بلبرینگ ها خواهد گردید.
• در نتیجه تعمیر گیربکس موفق تنها زمانی مقرون به صرفه است که گیربکس اولیه دارای سرویس فاکتورمناسبی باشد

تعویض یک دنده گیربکس

در صورتیکه دنده از هر نوع بجز دنده ساده باشد لازم است تا زوایای دو دنده درگیر عینا مطابق هم تا دقت ثانیه باشد و عملا در بسیاری از موارد مهندسی معکوس و محاسبه زاویه دقیق تا دقت ثانیه ناممکن یا هزینه سنگین خواهد داشت. ضمنا حتی با داشتن نقشه ساخت از سازنده اولیه، تفاوت در کلاس دقت ماشین آلات باعث انحراف از نقشه ساخت میگردد.

تعمیرات غیر اقتصادی گیربکس

طبق سیاست تولید کنندگان معمولا خرید یک ماشین کامل از خرید مجوع قطعات یدکی اصلی آن ارزانتر است.

در نتیجه زمانیکه میخواهید کسر زیادی از قطعات یدکی اصلی یک گیربکس را سفارش گذاری نمایید پیشنهاد میگردد همزمان به استعلام یک گیربکس کامل با مشخصات یکسان نیز اقدام نمایید و سپس اقدام به تصمیم گیری نمایید.

اشتباهات اپراتوری در تعمیر گیربکس

عدم تبحر تکنسین ها برای دمونتاژ و مونتاژ گیربکس و نکات مهم در حفظ سلامت قطعات و خطا در زمان نصب مجدد گیربکس های صنعتی، یا عدم تبحر در تنظیم قطعات مثلا دنده های Spiral Bevel Gear و یا دنده های جناقی و تنظیمات گیربکسهای خورشیدی.

تعمیرات روی پوسته معیوب

در واقع پوسته نقش بسیار مهمی در کارکرد یک گیربکس ایفا میکند و انتقال شوک ها و ضربات از قطعات دوار به فنداسیون، مستقر نگه داشتن یاتاقان ها در موقعیت اصلی و انتقال حرارت به محیط اطراف از مهمترین وظایف پوسته است.

عدم شناسایی  و رفع عامل اصلی خرابی گیربکس

اگرسرویس فاکتور گیربکس مناسب باشد خرابی معمولا در صورتی اتفاق می افتد که یک عامل بیرونی باعث آن شده است و اگر این عامل شناسایی و رفع نگردد، تعمیرات مجدد نیز پاسخگو نبوده است.

1- مثلا در برخی موارد طراحی خط تولید به درستی صورت نپذیرفته است

2- طراح در محاسبه سرعت، توان یا گشتاور مورد نیاز دچار اشتباه شده است

3- در یک خط نورد بنا به هر دلیل شمشی که از کوره در آمده به اندازه مطلوب داغ نیست و این شمش به زیر غلطک های نورد هدایت میگردد در نتیجه توان و گشتاور که برای نورد جنس نرمتری طراحی شده بوده حالا با افزایش بار مواجه میشود و این شوک و ضربات میتواند به گیربکس آسیب وارد نماید

4- موتوری دارای نابالانسی است و ارتعاشات بالایی تولید میکند و به دلیل این ارتعاشات محور ورودی دچار آسیب شده است

جمع بندی